هر هنرجو پیش از آغاز یادگیری نواختن ساز، باید ابتدا نت‌خوانی را بیاموزد. در یادگیری موسیقی، به الفبای موسیقی، نت گفته می‌شود. نت موسیقی، شامل صدا یا فرکانس ثابت هر نت و نماد آن نت است. موسیقی ترکیبی از صوت و صداست. این صوت‌ها که نت نامیده می‌شوند، قطعه‌های زیبای موسیقی را تشکیل می‌دهند. به عنوان یک نوازنده و یا موزیسین، یکی از مهارت‌های مهمی که باید کسب کنید، خواندن برگه نت و تبلچر است تا بتوانید به این ترتیب به نواختن قطعات مختلف بپردازید. اما در بسیاری از قطعه‌ها، علامت‌های مختلفی در برگه نت و یا تبلچر وجود دارد که ممکن است ذهن شما را درگیر کند. در این مقاله قصد داریم تا نگاهی به علامت‌های پر کاربرد در موسیقی بیندازیم و آنها را بررسی کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
- قدم اول، آشنایی با مفهوم نت موسیقی
- اصلی ترین علامت ها کدامند؟
- معنی لغوی ۷ نت موسیقی چیست؟
- علائمی که صدای نت را تغییر می‌دهند کدامند؟
- میزان در موسیقی به چه معناست؟
- نتیجه‌گیری
- سخن پایانی و سوالات متداول
قدم اول، آشنایی با مفهوم نت موسیقی
کوچک‌ترین واحدی که ملودی را می‌سازد، نت یا نوت است. هنگام شنیدن یک قطعه زیبای موسیقی، در حقیقت داریم به ترکیب نت‌های مختلف گوش می‌سپاریم. بسیاری از افراد، نت را به الفبای موسیقی شبیه می‌دانند، اما نت موسیقی بیشتر به اعداد شباهت دارد. میان اعداد مختلف حقیقی، اعداد اعشاری قرار می‌گیرد، درست مانند نت‌ها که در میان آنها نیز علائمی قرار دارد. به این علائم، کرون، دیز و بمل گفته می‌شود.
این نت‌های فرعی، نت‌های اصلی را به اندازه نیم تا ربع پرده زیروبم می‌کنند. درحالی‌که بین حروف الفبا، چیز دیگری قرار نمی‌گیرد. همان گونه که پیش‌تر نیز اشاره شد، نت موسیقی دو معنی دارد؛ یکی از معانی آن، صدایی با فرکانس ثابت است که به آن نت می‌گویند. معنی دیگر نت، علامت نوشتاری این صداهاست. درباره بررسی بهترین کتاب آموزش تئوری موسیقی و مبانی موسیقی بیشتر بخوانید.
اصلی ترین علامت ها کدامند؟
علامت‌های اصلی در موسیقی در واقع علامت‌هایی هستند که در ابتدای یک میزان نوشته می‌شود و باید توجه بسیاری به آنها بکنید.
کلید های موسیقی
اولین علامتی که باید به آن توجه داشته باشید، کلید برگه نت است. این موضوع البته برای برخی سازها کاملا واضح می‌باشد. برای مثال اگر شما نوازنده گیتار بیس هستید، به طور عمده برگه نت‌ها و یا تبلچرهایی که برای شما نوشته می‌شود در کلید فا قرار دارند که نشان دهنده بم بودن نت‌ها می‌باشد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله دستگاه موسیقی چیست را بخوانید.
همچنین این موضوع برای ساز ویولن، گیتار و وکال نیز واضح است زیرا نت‌هایی که برای این سازها در نظر گرفته می‌شود، عموما در کلید سل قرار دارند. داشتن اطلاعات درباره کلید ها به شما کمک زیادی در شناخت یک قطعه با نت های مختلف میکند. این علامتی که در ابتدای پنج خط حامل می‌بینید رایج ترین کلید در قطعات موسیقی، یعنی کلید (G) سل است. اگر دقت کنید کشیدن این کلید از نت سل در وسط خطوط حامل شروع شده است.
تمپو
یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه داشته باشید، تمپوی قطعه مورد نظر شماست که عموما آن را بر روی اولین میزان قطعه می‌نویسند. در نظر داشته باشید که تمپوی قطعه تا هنگامی که بر روی میزان دیگری، تمپوی جدیدی نوشته شود، ثابت باقی می‌ماند. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بررسی انواع تئوری موسیقی را بخوانید.
برای مثال بر روی میزان ۱ تمپوی ۱۲۰ BPM در نظر گرفته شده است و در میزان ۷۰، این عدد به ۸۰ BPM کاهش پیدا میکند. این به این معناست که از میزان ۱ تا ۷۰، قطعه با تمپوی ۱۲۰ نواخته می‌شود و پس از آن، قطعه با تمپوی ۸۰ ادامه پیدا میکند. درباره خواننده های زن آمریکایی بیشتر بدانید.
کسر میزان
در کنار کلیدی که در ابتدای یک میزان نوشته می‌شود، شما کسر میزان قطعه را نیز میتوانید مشاهده کنید. کسر میزان‌ها در روند نواختن قطعه بسیار مهم هستند بنابراین سعی کنید تا با کسر میزان‌های مختلف آشنا شوید و نحوه ریتم خوانی آنها را به خوبی بلد باشید.
در کسر میزان‌ها، مخرج کسر نشان دهنده نوع ارزش زمانی و صورت کسر نشان دهنده تعداد آن است. برای مثال در یک میزان با کسر میزان ۴/۴، شما میتوانید ۴ عدد نت سیاه را بنوازید. دیگر مثال را می‌توانیم در کسر میزان ۹/۸ بزنیم که به معنای نواختن ۹ عدد نت چنگ است.
علامت triplet
بر روی نت‌های مختلف نیز گاهی ممکن است علامت‌هایی را ببینید که معنی آنها را نمی‌دانید. یکی از این علامت‌ها، حرف ۳ است که به این معناست که نت‌های علامت گذاری شده باید به شکل Triplet نواخته نشوند. همچنین ممکن است کنار نت خود یک نقطه مشاهده کنید. که در این صورت باید نت را به شکل نقطه دار بنوازید.
نت‌های نقطه دار
نت‌های نقطه دار از ارزش میزانی خاصی برخوردار هستند که شامل ارزش میزان خود نت به اضافه نصف آن است.
برای مثال، اگر شما در برگه نت خود به یک نت سیاه نقطه دار برخورد کنید، ارزش زمانی آن نت به شکل یک نت سیاه + یک نت چنگ خواهد بود.
علامت نیم پرده
در نت‌هایی که در برگه نت وجود دارد، علامت‌های دیگری نیز می‌تواند قرار بگیرد که از میان آنها می‌توانیم به علامت‌های بمل و دیز اشاره کنیم.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: خواننده های سنتی ایران
حتما با نت‌های دیز و بمل آَشنایی دارید، اما در یک برگه نت برای نت‌های بمل از علامت b و برای نت‌های دیز از علامت # استفاده می‌شود که این علامت‌ها در کنار نت قرار داده می‌شود.
به طور کلی، در تئوری موسیقی غرب یک نت بمل نیم پرده بم تر از نت اصلی نمایش داده شده است و نت دیز، نیم پرده از نت نمایش داده زیر تر است. گاهی در شرایط عادی، تنها یک علامت دیز و یا یک علامت بمل به کار می‌رود. اما شرایطی وجود دارد که ممکن است دو عدد از این علامت‌ها را در کنار هم ببینید.
شاید از خود بپرسید که چرا این اتفاق می‌افتد؟ نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که نت‌هایی که از علامت bb بهره می‌برند، عموما نت‌هایی هستند که به شکل عادی در کلید گام به شکل بمل شناخته می‌شوند.
معنی لغوی ۷ نت موسیقی چیست؟
نت موسیقی نیز مانند هر لغت دیگر، معنی و مفهوم خاص خود را دارد. پشت هر یک از این نت‌ها، یک داستان و روایت خاص است. نت اول موسیقی که دو (C) نام دارد، از واژه دومینس مشتق شده است. این واژه به معنای هفت شهر عشق است. دومینس در حقیقت به برکت وجود خداوند در بشر اشاره دارد. نت دوم یا ر (D)، برگرفته از لغت رجاینا است. این واژه، ملکه معنا می‌شود. دیگر معانی آن شامل خلیفه و ماه نیز است. نت سوم موسیقی می (E) نام دارد. این نت از واژه مایکروکازم یعنی جهانی آراسته گرفته شده است. نت فا (F) از واژه فیتس یعنی سرنوشت، نت سل (G) از واژه تیپاسول به معنای روشنایی و خورشید، نت لا (A) از لغت کویلا یعنی کهکشان راه شیری و نت آخر سی (B) از کلمه ساسی دیوال یعنی کل کهکشان‌ها، گرفته شده است.
علائمی که صدای نت را تغییر می‌دهند کدامند؟
در هنگام نوشتن نت موسیقی، بعضی از علائم در سمت چپ هر نت، نوشته می‌شوند و در واقع فرکانس صدای نت را تغییر می‌دهند. این علائم را دیز، بمل، بکار و مشتقات آن می‌نامند. این علائم، زیروبم هر نت را دستخوش تغییر می‌کنند.
- علامت دیز یا ♯: این علامت چنانچه در سمت چپ هر نت قرار بگیرد، صدای نت را در حد نیم‌پرده زیرتر میکند.
- علامت بمل یا ♭: با قرارگرفتن در سمت چپ نت، صدای نت را بم‌تر میکند. این تغییر صدا در حد نیم‌پرده اتفاق می‌افتد.
- علامت دوبل دیز یا X: هر زمان که این علامت در سمت چپ نت موسیقی بیاید، فرکانس صدای آن نت حدود یک پرده زیرتر می‌شود.
- علامت دوبل بمل یا ♭♭: این علامت با قرارگرفتن در سمت چپ نت، فرکانس صدای نت را بم‌تر میکند. میزان تغییر این فرکانس یک پرده است.
- علامت بکار یا ♮: چنانچه علامت بکار در سمت چپ نت باشد، نشانه تغییردهنده فرکانس صدا را خنثی‌سازی میکند و صدای هر نت، به حالت اولیه خود بازمی‌گردد.
کشش نت موسیقی
فرض کنید که در حال گوش‌دادن به قطعه‌ای از موسیقی هستند. مثلاً هنگامی‌که نوازندگان پیانو یا کیبورد، برای پخش شدن صدای هر نت، انگشت خود را مدتی روی کلاویه‌ها نگه می‌دارند، یا زمانی که نوازنده ویولن صدای یک نت را چند ثانیه پخش میکند، این عمل را کشش نت موسیقی می‌نامند. در این کشش، صدای نت به‌صورت متوالی پخش می‌شود. هر یک از نت‌ها بر اساس تئوری‌های موسیقی، کشش ثابتی برای خود دارند. این کشش‌های ثابت به چند قسمت تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی‌ها شامل نت گرد، سفید، نت دولا چنگ و نت سه‌لا چنگ است.
میزان در موسیقی به چه معناست؟
میزان‌ها در حقیقت مانند جمله‌های مجزایی هستند که یک پاراگراف یا متن را تشکیل می‌دهند. در تئوری موسیقی، میزان‌ها باعث تشکیل قطعه یا ملودی می‌شوند. در هریک از میزان‌های موسیقی فعل و انفعالاتی صورت می‌گیرد که در نهایت، ملودی را می‌سازد.
بر روی خطوط افقی حامل، خطوط عمودی قرار می‌گیرد که این خطوط، مرز بین هر دو میزان را مشخص میکند. میزان‌ها انواع مختلفی دارند که رایج‌ترین آن، میزان دوتایی، سه‌تایی و ترکیبی نام دارد. در پایان یک قطعه موسیقی، در پایان میزان آخر، دو خط عمودی در کنار هم رسم می‌شود که به آن دولا خط پایان می‌گویند. دولا خط پایان نشان‌دهنده تمام شدن قطعه موسیقی یا ملودی است.
نتیجه‌گیری
برای یادگیری نت موسیقی و نواختن صحیح آن، هیچ‌گاه نباید عجله کرد. نکته مهم در ارتباط با نواختن هر ساز، اجرای درست ریتم و ملودی است. چنانچه در یادگیری عجله داشته باشید و تمرکز را فراموش کنید، هر بار قطعه را اشتباه می‌نوازید و به‌تدریج از نواختن زده می‌شوید. سعی کنید با تمرین متوالی هر قطعه، نواختن صحیح هر نت را یاد بگیرید و مهارت خود را افزایش دهید.
سخن پایانی
شما در این مقاله با نت موسیقی آشنا شدید. همچنین از علامت ها ومعانی آنها آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
همان‌طور که یک فرد مدرسه نرفته یا بی‌سواد می‌تواند فارسی صحبت کند، بدون یادگیری مطالب تئوری موسیقی نیز می‌توان ساز زد. اما با این روش قادر به پیشرفت زیادی نیستید، چرا که توانایی اجرای چیزی جز قطعات ساده را ندارید و بزودی متوقف خواهید شد. از طرف دیگر در امر آهنگسازی هرچقدر هم که فرد خلاق و خوش ذوقی باشید برای خلق و ثبت اثر، تسلط بر دانش تئوری موسیقی امری کاملا ضروری است.
برای مسلط شدن در این مورد نمی‌توان زمان دقیقی مشخص کرد زیرا علاوه بر زمان متفاوتی که افراد مختلف صرف آموزش تئوری موسیقی می‌کنند، خود این مبحث دریایی از اطلاعات است. اگر کسی بخواهد تا انتهای آموزش تئوری موسیقی به طور کامل پیش رود شاید باید نصف عمر خود را صرف این کار کند. اما برای تسلط نسبی به کلیات مطالب میتوانید به همین مقاله و البته کمک از مدرسین خود بسنده کنید.
