سازدهنی یکی از محبوب‌ترین سازهای موسیقی مورد استفاده در سبکهای مختلف موسیقی است. این ساز کوچک و قابل‌حمل، با صدای بی‌نظیری که تولید می‌کند، محبوبیت بسیاری در بین هواداران موسیقی پیدا کرده است. در این مقاله، به معرفی سازدهنی( هارمونیکا)، تاریخچه‌ی آن، انواع مختلف ساز دهنی و نحوه‌ی استفاده از آن پرداخته‌ایم.
فهرست مطالب
- سازدهنی چیست؟
- معرفی سازدهنی
- نحوه‌ی استفاده از سازدهنی چگونه است؟
- نوازندگان مشهور سازدهنی کدامند؟
- در چه سبکهای موسیقی از سازدهنی استفاده می‌شود؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
ساز دهنی چیست؟
سازدهنی یک ساز بادی است که شامل چندین سوراخ کوچک است که با استفاده از دهان و زبان، با نفس دادن در آن نواخته می‌شود.
این ساز در بسیاری از سبکهای موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل صدای بی‌نظیری که تولید می‌کند، بسیاری از نوازندگان در سراسر جهان از آن استفاده میکنند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بزرگان موسیقی‌کلاسیک را بخوانید.
معرفی سازدهنی
سازدهنی یکی از محبوب‌ترین سازهای موسیقی دنیاست که مخصوصاً در سبکهای بلوز، جاز، راک و کانتری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ساز دستی کوچک، با صدای بی‌نظیری که تولید می‌کند، محبوبیت بسیاری در بین هواداران موسیقی پیدا کرده است. سازدهنی یک ساز ورودی است که با استفاده از دهان و نفس شما، صدا تولید می‌کند.
اجزای ساز دهنی
سازدهنی شامل چهار بخش اصلی است: روکش، بدنه، روکش دوبل و صفحه‌ی بادی. روکش سازدهنی معمولاً از جنس فلزی و یا پلاستیکی ساخته می‌شود. بدنه‌ی سازدهنی نیز به صورت یک جعبه‌ی کوچک، مستطیلی و پهن شکل است که دارای یک سوراخ برای ورود هوا به داخل سازدهنی است. روکش دوبل همانند روکش اصلی بوده ولی در بین دو صفحه‌ی روکش اصلی جای می‌گیرد. صفحه‌ی بادی سازدهنی معمولاً از جنس فلزی ساخته شده است و شامل یک سری لون‌های کوچک است که در طول صفحه‌ی بادی قرار دارند. هر لون به یک نت مربوط می‌شود که با دادن نفس در سازدهنی، صدای آن نت ایجاد می‌شود. همچنین، صدای سازدهنی را می‌توان با کمک دو صفحه‌ی روکش کنترل کرد. درباره تمپو یا تندا بیشتر بخوانید.
انواع سازدهنی:
تولید صوت در این نوع سازها نتیجه ارتعاش یک زبانه از جنس فلز است که تنها یک سر آن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش می‌تواند آزادانه حرکت کند. به ارتعاش درآمدن این زبانه‌ها در اثر عبور جریان هوا موجب تولید صدای ساز می‌شود.
در اینجا آنها را به دو دسته کلی تک زبانه‌ای و دو زبانه‌ای تقسیم کرده ایم:
۱- ساز دهنی تک زبانه‌ای :
سازدهنی کروماتیک (قابلیت اجرای تمام نت های کروماتیک به وسعت سه اکتاو)
مهمترین ویژگی سازدهنی کروماتیک وجود اسلاید (تیغه‌ای فلزی و بلند، تقریبا برابر با طول بدنه ساز دهنی که در پشت دهنی قرار می‌گیرد) است. انتهای این تیغه فلزی که حالت گرد و برجسته دارد، شستی نامیده می‌شود که معمولا در سمت راست سازدهنی قرار دارد. وقتی نوازنده انگشتش را بر روی این شستی قرار دهد و آن را به سمت مخالف فشار دهد ، نت حاصل از تمام سوراخ های سازدهنی نیم پرده بالاتر می‌رود.
- بیشتر بدانید: آشنایی با سبک جاز در موسیقی رگتایم
با استفاده از اسلاید و با مهارت و تکنیک صحیح، میتوانید تقریبا تمام گام ها و مد ها را با این ساز بنوازید. سازدهنی های کروماتیک معمولا در کلید دو و سل قرار دارند. توت یلانز و استیوی واندر به عنوان نوازندگانی که به خوبی دارای مهارت هستند شناخته شده اند.
سازدهنی دیاتونیک
سوراخ های این ساز دهنی تک ردیف هستند و هر سوراخ سازدهنی هم با عمل دمش و هم با مکش به صدا در می‌آید. این مدل سازدهنی از رایج ترین سازدهنی‌‌ها هستند و آنها را در موسیقی بلوز، فولکلور و اغلب پاپ مشاهده خواهید کرد. آنها برای نواختن در یک گام خاص طراحی شده اند. با این وجود با تکنیک های مختلف و مخصوصا تکنیک OVERBLOWING نیز نواخته می‌شوند. برای درک بییشتر از این تکنیک، کارلوس دل ژونکو یا هوارد لوی CARLOS DEL JUNCO / HOWARD LEVY را دنبال کنید. هر دو آنها اجراهای فوق العاده خوبی با این تکنیک دارند.
همچنین با تکنیک بندینگ BENDING، نوازنده می‌تواند برخی از فواصل نیم‌پرده که در حالت عادی جزو نت‌های سازدهنی دیاتونیک نیستند را اجرا نماید و در واقع استفاده از این تکنیک برای نواختن سازدهنی دیاتونیک امری بسیار متداول می‌باشد. سازدهنی دیاتونیک یک انتخاب عالی برای مبتدی‌ها است و بیشتر مربی‌ها سازدهنی ۱۰ سوراخه دیاتونیک را برای شروع توصیه میکنند.
۲- ساز دهنی دو زبانه‌ای :
- سازدهنی اکتاو (نسبت هر دو سوراخ روی هم به فاصله اکتاو کوک شده است)
- سازدهنی ترمولو (نسبت هر دو سوراخ روی هم به فاصله چند سنت کوک شده است)
ترمولو با ویژگی بارزی تنظیم شده است که در هر نت دو ستون هوا وجود دارد یکی زیرتر و دیگری بم تر. این همان چیزی است که به آن کمک می‌کند تا صدایی بی نظیر و جذاب داشته باشند.
نحوه‌ی استفاده از سازدهنی چگونه است؟
برای شروع بازی با ساز دهنی، باید ابتدا به دنبال یافتن فضای مناسب برای تمرین باشید. سپس سازدهنیی خود را در دهان قرار داده و با استفاده از نفس، صدای آن را تولید کنید.
برای بازی کردن سازدهنی، باید با استفاده از دهان و زبان خود، نسبت به سوراخ‌های مختلف سازدهنی فشار و نفس دهید. برای ایجاد صدای خوب و مطلوب، باید با تمرین مکرر و همچنین با گوش دادن به نوازندگان حرفه‌ای، به بهبود فنی و تکنیک بازی خود بپردازید.
سازدهنی(هارمونیکا) و بلوز:
برای بسیاری از نوازندگان ساز دهنی، بلوز به عنوان سبک اصلی تمرین و بازی در سازدهنی شناخته می‌شود. سازدهنی بلوز، با صدای بالا و پرقدرت خود، به نوازندگان این امکان را می‌دهد که در این سبک، به کاربردهای مختلفی از جمله‌ی ایجاد نوای جذاب و ملودی‌های شاد و غمگین، ایجاد فضای موسیقیایی متفاوت و همچنین ایجاد افکت‌های مختلف پرداخته و تمرین کنند. همچنین، در سبک بلوز معمولاً از سازدهنی دیاتونیک استفاده می‌شود که به نوازندگان این امکان را می‌دهد که با تغییر فشار و نفس در سوراخ‌های مختلف، نت‌های مختلفی را تولید کنند و این باعث ایجاد تنوع و تنظیمات مختلف در موسیقی بلوز می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله آشنایی با دستگاه شور را بخوانید.
نوازندگان مشهور ساز دهنی کدامند؟
سازدهنی یکی از سازهایی است که در بسیاری از سبکهای موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به همین دلیل، بسیاری از نوازندگان مشهور در این زمینه فعالیت دارند. برخی از این نوازندگان شامل جیمی لیندر، توتس تیلمن، سوپرناک، سوزی برنت، ویلی دیکسون، چارلی ماسکیت، و پل بترفیلد می‌شوند. همچنین، نوازندگانی مانند باب دیلان، نیل یانگ، استیو وارینر، و جیسون ریچاردسون نیز در سبکهای مختلف موسیقی با سازدهنی شناخته شده‌اند.
در چه سبکهای موسیقی از ساز دهنی استفاده می‌شود؟
سازدهنی در بسیاری از سبکهای موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله بلوز، جاز، کانتری، راک، فولک، و موسیقی سنتی. همچنین، در بسیاری از قطعات موسیقی پاپ و راک، سازدهنی به عنوان یکی از سازهای استفاده شده، مشاهده می‌شود.
سخن پایانی
شما در این مقاله با ساز دهنی و انواع آن آشنا شدید. همچنین از کاربرد و تاثیرات سازدهنی در موسیقی آشنا شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
اگرچه نواختن سازدهنی به نظر سخت می‌رسد، اما با تمرین مکرر و صبر، هر کسی می‌تواند به یک نوازنده حرفه‌ای تبدیل شود. برای نواختن سازدهنی، باید با استفاده از دهان و زبان، نسبت به سوراخ‌های مختلف سازدهنی فشار و نفس داد و به تدریج با تمرین‌های مکرر، به بهبود فنی و تکنیک بازی خود بپردازید.
برای تمیز کردن سازدهنی، میتوانید از یک پارچه نرم و خشک استفاده کنید و آن را به دقت از داخل و بیرون پاک کنید. همچنین، برای پاک کردن سوراخ‌های کوچک سازدهنی، میتوانید از یک قطعه پنبه یا یک برس نرم استفاده کنید. اما برای پاک کردن سازدهنی، باید از آب یا مواد شوینده خودداری کنید، چون این کار ممکن است باعث آسیب به ساز شود.
