نواختن پیانو و گیتار در کنار هم، سبکی به نام موسیقی جاز را پدید می‌آورد. البته این موضوع، پدیده جدیدی نیست. هماهنگی در نواختن دو ساز گیتار و پیانو سبب می‌شود تا نوازنده به ریتم هر دو آن‌ها تسلط داشته باشد. چرا که نوازنده باید حس موسیقی جاز را به مخاطب یا شنوندگان، القا کند. در غیر اینصورت، القای موسیقی جاز برای نوازنده، کار آسانی نخواهد بود. خوب است بدانید که در نخستین زمان‌های شکل‌گیری موسیقی جاز از گیتار آکوستیک استفاده می‌شد. این درحالی است که هم اکنون نوازندگان بیشتر از گیتار الکتریک استفاده می‌کنند. بیشتر از هر چیزی باید بدانید که موسیقی جاز تنها یک سبک کلی نیست. بلکه به یک سبک از موسیقی اطلاق می‌شود که دارای زیرمجموعه‌های متعددی است. همراه ما باشید تا به بررسی مفصل و جامع موسیقی جاز بپردازیم.

---

فهرست مطالب

• سبک موسیقی جاز چیست؟
• تعریف دقیق واژه جاز چیست؟
• موسیقی جاز متعلق به کجاست؟
• ویژگی‌های موسیقی جاز چیست؟
• سازهای مهم ژانر موسیقی جز (Jazz) چیست؟
• معرفی هنرمندان معروف سبک موسیقی جز (Jazz)
• بعد از ظهور سبک موسیقی جاز چه پیش آمد؟
• معرفی واقعیت‌هایی جذاب درباره‌ی سبک موسیقی جاز (Jazz)
• سخن پایانی و سوالات متداول

---

سبک موسیقی جاز چیست؟

حضور سبک‌های مختلف موسیقی در دنیا باعث شد تا دنیای آموزش موسیقی تنوع بیشتری داشته باشد. یکی از سبک‌های موسیقی در جهان، سبک موسیقی جاز است. از ویژگی‌های موسیقی جاز می‌توان به استفاده از نُت‌های محزون اشاره کرد. نُت‌های محزون در بحث تخصصی با حروف لاتین به صورت Blue Notes نام بُرده می‌شود. علاوه براین، سنکُپ از نمونه اصطلاحات رایجی است که در سبک موسیقیایی جاز به چشم می‌خورد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله جاز در ایران تا جاز ایرانی را بخوانید. سنکُپ به معنای متصل شدن کشش ضرب ضعیف به ضرب قوی است. این روند باعث می‌شود تا تاکید در ضرب‌ها ایجاد شود و خصوصا قسمت‌های ضعیف تر، با تاکید بیشتری اجرا شوند. اگر این روند را ادامه دهید، متوجه حالتی خاص در موسیقی خواهید شد. به این حالت، سنکُپ می‌گویند که از ویژگی‌های بارز موسیقی جاز می‌باشد.

سبک موسیقی جاز به سبک‌های فرعی متعددی تقسیم می‌شود که در لیست زیر، برخی از آن‌ها را مشاهده می‌کنید:

• دیکسی‌لند
• بی‌باپ
• بیگ‌بند یا سوینگ
• فری‌جاز
• کول جاز
• فیوژن
• اسید جاز
• سول جاز
• جاز برزیلی
• مُدال جاز
• آوانگارد جاز
• سالسا جاز
• سموث جاز

تعریف دقیق واژه جاز چیست؟

ریشه‌یابی واژه “جاز” را باید در فرهنگ غرب جستجو کنیم. کلمه لاتین jasm به معنای روحیه و انرژی است. استفاده از این واژه در دهه ۱۸۶۰، رایج و متداول بود. پیشینه مربوط به نگارش این کلمه به سال ۱۹۱۲ باز می‌گردد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله دستگاه شور چیست؟ را بخوانید. در آن سال در مقاله لس‌آنجلس تایمز، یک بازیکن بیسبال، توپ جاز را بدین صورت معنا کرد. «به این دلیل که تلوتلو می‌خورَد و شما به سادگی نمی‌توانید کاری با آن بکنید.»

تاریخ به کارگیری از کلمه جاز به اوایل سال ۱۹۱۵ مربوط می‌شود. شیکاگون تریبون توانست این اصطلاح خاص موسیقیایی را در مجله خود چاپ کند. در پی مصاحبه با رادیو عمومی ملی که آن را ان‌پی‌آر می‌خوانند، یک موسیقی‌دان آمریکایی از اصالت این کلمه صحبت به میان آورد. بویی بلیک در ادامه گفت: «در یک جایی آن را جاز صدا زدند در حالی که جاز نبود بلکه جَس بود که کلمه نامناسبی بود و اگر شما معنی آن را می‌دانستید در جلوی خانم‌ها از آن عبارت استفاده نمی‌کردید.» در واقع، انجمن گویش آمریکایی، کلمه جاز را در قرن بیستم انتخاب نمود.

حال به بحث مهم تعریف واژه جاز می‌رسیم. یادآوری بعضی نکات برای پی بردن به مفهوم جاز در موسیقی لازم است. همان‌طور که بیان کردیم، جاز دارای زیرمجموعه‌هایی است که افراد را برای پی بردن به مفهوم آن، با دشواری‌هایی روبه‌رو می‌کند. یک تعریف گسترده می‌تواند تمام ابهامات شما را رفع نماید. تراویس جکسون این‌گونه بیان کرد که: «جاز، موسیقی‌ای است که کیفیت‌های مختلفی از قبیل سوینگ، بداهه‌نوازی، تعامل گروهی، بها دادن به صدای منحصر به فرد هر موسیقی‌دان و پذیرا بودن در برابر امکانات موسیقایی مختلف را شامل می‌شود.»

موسیقی جاز متعلق به کجاست؟

اصالت موسیقی جاز به غرب آفریقا تعلق دارد. سیاه‌پوستان آمریکایی هم ابداع کننده سایر سبک‌های موسیقیایی به نام رَگ‌تایم و بلوز هستند. این سبک از موسیقی در ابتدای سده بیستم ابداع شد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سبک های موسیقی پاپ را بخوانید. سپس در میان سیاهان آمریکایی رواج پیدا کرد. از آن زمان به بعد تا اکنون، این سبک از موسیقی دچار تغییر و تحول‌های بسیاری شده است.

ویژگی‌های موسیقی جاز چیست؟

• ضرب‌های کشیده، کوتاه و خرامان در جاز، بعنوان یکی از سبک‌های قدیمی و فرعی موسیقی جاز شناخته می‌شود.
• وجود تغییرات داینامیکی وسیع و به کارگیری ندا و پاسخ، نشان دهنده سبک موسیقی جاز است.
• اجرای چندین ریتم مجزا در موسیقی جاز به وفور به چشم می‌خورد که به آن، پلی ریتمیک می‌گویند.
• از ویژگی‌های بارز موسیقی جاز این است که به صورت بداهه‌نوازی، نواخته می‌شود. بداهه‌نوازی همان حالتی است که بدون هیچ تنظیم و هماهنگی از قبل، موسیقی نواخته می‌شود.

سازهای مهم ژانر موسیقی جز (Jazz) چیست؟

برخی سازهای مهم مورد استفاده در سبک جز عبارتند از: ساکسیفون، ترومپت، ترامبون، پیانو، ساز گیتار،ساز گیتار باس، درامز، کنتر باس.

معرفی هنرمندان معروف سبک موسیقی جز (Jazz)

جلی رول مورتون، کلمن هاوکینگ، لوئیس آرمسترانگ، بیلی هالیدی، جان کولتران، نت کینگ کول، مالیس دیویس، مایکل وایت، کرمیت رافینز، دیزی گیلسژای، الیس مارسالیس، وینتون مارسالیس، نورا جونز.

بعد از ظهور سبک موسیقی جاز چه پیش آمد؟

ناگفته نماند که پس از گسترش یافتن موسیقی جاز در سراسر دنیا، فرهنگ سایر سبک‌های موسیقی هم دچار تغییر و تحول بسیاری شد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سبک آر اند بی را بخوانید. لذا، پرورش و رشد شگرف سایر سبک‌های موسیقی، مسئله‌ای دور از ذهن نبود. نمونه این تغییر و تحول، پدید آمدن سبکی به نام جاز نیواورلینز بود. این سبک در سال ۱۹۱۰ بوجود آمد. البته ترکیب چندین دسته از آلت‌ها و سبک‌های موسیقی اولیه سبب حضور سبک جاز نیواورلینز شد. اگر سازهای بادی برنجی، گونه موسیقی رَگ‌تایم، موسیقی بلوز و بدیهه نوازی را در کنار هم قرار دهیم، این سبک بوجود خواهد آمد. خوب است بدانید که جاز نیواورلینز در میان سیاه‌پوستان آمریکا ظاهر شد.

فَری‌جاز و هارد باپ، نام دو نمونه از سبک‌های موسیقی جاز است که در ادامه با تاریخچه آن آشنا خواهید شد. در دهه ۱۹۵۰، موسیقی جاز به صورت بداهه‌نوازی طولانی نمایش داده شد که نغمه‌های استاندارد جاز در آن به گوش نمی‌رسید. در واقع، نوازنده در این سبک قصد دارد که احساسات خود را به صورت مستقیم بیان کند. فارغ از آن‌که خبری از روش‌های رایج جاز باشد.

هارد باپ هم زیرمجموعه‌ای از موسیقی جاز است که در راستای موسیقی بیپاپ، پدید آمد. ظهور این سبک موسیقیایی، بیانگر ریتم اند بلوز، موسیقی گاسپل، بلوز، پیانو و ساکسوفون بود.به کارگیری اسلوب‌های موسیقی به جای به کارگیری آکورد از مُدهای موسیقی سبب شد تا زیرمجموعه موسیقیایی به نام مُدال جاز ظاهر شود. مُدال جاز در اواخر دهه ۱۹۵۰ با به کارگیری بداهه‌نوازی ابداع شد.

همان‌طور که از نام جاز راک فیوژن پیدا است، این سبک از تلفیق بداهه‌نوازی جاز با سازهای الکتریکی موسیقی راک، نواخته شد. اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰، سبک موسیقی راک فیوژن ابداع گردید. سایر زیرشاخه‌های موسیقی جاز در دهه ۲۰۰۰ در بین نوازندگان محبوب شدند.

نکاتی در رابطه با موسیقی جاز:

• موسیقی جاز یک سبک موسیقیایی ترکیبی است که ابداع شد.
• موسیقی جاز در میان سایر سبک‌های موسیقی بعنوان آزاد ترین سبک موسیقی شناخته می‎‌شود.
• هر کدام از زیرشاخه‌های موسیقی جاز بیانگر نام هنرمندانی است که به بداهه‌نوازی تسلط داشتند. به همین خاطر، اکثر نام‌های آن‌ها در میان مردم رد و بدل می‌شود.
• موسیقی جاز دارای زیرشاخه‌هایی است که در اثر ترکیب آن با سایر سبک‌ها بوجود آمده است.
• ساز کلارینت خیلی زودتر از ساز ساکسیفون در بین نوازندگان محبوب شد. به همین خاطر، بسیاری از نوازندگان این گونه فکر می‌کردند که دلیل موفق بودن آن‌ها در موسیقی جاز به علت تسلط بر ساز کلارینت است.
• شور و حس علاقه نوازندگان به ساز کلارینت به گونه‌ای بود که حاضر نبودند از ساز ساکسیفون استفاده کنند.
• روحیه رها و دور از تعلق نوازندگان باعث شد تا آنان به راحتی بتوانند ارتباط عاطفی با موسیقی جاز داشته باشند.
• سبک موسیقی جاز برای افزایش خلاقیت و نوآفرینی بسیار مناسب است. به طوری که از سختی و افسردگی فرد نوازنده در حین نواختن موسیقی جاز، به شدت کاسته می‌شود.

معرفی واقعیت‌هایی جذاب درباره‌ی سبک موسیقی جاز (Jazz)

شاید سبک موسیقی (Jazz) تنها ژانر موسیقی بی‌کلام باشد که نوازنده را ترغیب می‌کند تا نتی مشابه و یکسان را شبی به دنبال شب دیگری بنوازد و اتفاقا از نواختن این نت‌های یکنواخت و به ظاهر تکراری حسابی لذت ببرد. در ادامه این مطلب قصد داریم تا شما را با برخی از واقعیت‌های جذاب در مورد سبک موسیقی (Jazz) آشنا کنیم که احتمالا تاکنون کم‌تر در مورد آن‌ها شنیده‌اید و از وجودشان کاملا بی‌خبر بوده‌اید،‌ اگر از علاقه‌مندان سبک موسیقی (Jazz) هستید در ادامه با وب‌سایت ملودایو همراه باشید تا اطلاعات جذابی در مورد این ژانر خاص موسیقی بدست بیاورید.

۱- سبک موسیقی جاز (Jazz) ابتدا به عنوان یکی از زیرشاخه‌های سبک پاپ شناخته می‌شد!

با اینکه بسیاری با شنیدن نام سبک موسیقی (Jazz) تصور ژانری خاص‌پسند و تاحدی روشنفکرمآبانه نسبت به این سبک موسیقی پیدا می‌کنند، اما ریشه‌های شکل‌گیری سبک موسیقی (Jazz) و تاریخ این ژانر در دنیای موسیقی بی‌کلام از واقعیت دیگری پرده بر می‌دارد. در واقع، در دهه‌ی بیست میلادی و از ترکیب سبک موسیقی رگ‌تایم افریقایی، کلاسیک اروپایی به همراه همنوازی سازهای کوبه‌ای در مارش‌های نظامی سبک موسیقی (Jazz) در کشور امریکا ظهور کرد و به سرعت به یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین سبک‌های موسیقی بی‌کلام و باکلام امریکایی تبدیل شد.

شاید دلیلی محکم‌تر برای این ادعا از کتاب گتسبی بزرگ نوشته‌ی اسکات فیتز جرالد وجود نداشته باشد که در این کتاب ارزشمند برای همیشه محبوبیت سبک موسیقی (Jazz) را در دهه‌ی بیست امریکا (که به دهه‌ی جاز نیز مشهور است)، جاودانه کرده است. در سال ۲۰۱۳ میلادی فیلمی با بازی لئونارد دی‌کاپریو بر مبنای داستان این رمان ساخته شد که آهنگسازی آن را کرگ آرماسترانگ بر عهده داشت و سبک موسیقی (Jazz) یکی از اجزای جدایی ناپذیر موسیقی بی‌کلام این فیلم به حساب می‌آید.

۲- برای هیچ‌کس مشخص نیست عنوان جاز از کجا برای سبک موسیقی (Jazz) انتخاب شده است.

با توجه به اینکه واژه‌ی Jazz ریشه در فرهنگ کوچه و بازار مردمان امریکا دارد،‌ صورت‌های گفتاری مختلفی نیز همچون Jas یا Jass نیز برای این سبک موسیقی ثبت شده است. یکی از فرضیه‌ها این است که لغت Jazz در این سبک موسیقی از ورزش بیس‌بال آمده است و به معنای داشتن روحیه‌ی جنگندگی در ورزش و کار است. فرضیه‌های دیگری نیز در مورد عنوان Jazz وجود دارد که ادعا می‌کند این واژه ریشه در فرهنگ افریقایی نوازندگان سبک موسیقی (Jazz) دارد و به عشرت و تن‌آسایی اشاره دارد.

۳- هنگام بداهه‌نوازی‌ها،‌ نوازندگان سبک موسیقی (Jazz) کنترل بخشی از مغز خود را از دست می‌دهند.

بر پایه‌ی تحقیقی که توسط استادان دانشگاه جان هاپکینز انجام شده،‌ نوازندگان سبک موسیقی (Jazz) هنگام اجرای این ژانر موسیقی بخش‌های مرتبط با خودسانسوری و اعمال محدودیت در مغز خود را از کار می‌اندازند و در عوض به بخش‌های مرتبط با بیان آزاد احساسات و عواطف اجازه‌ی فعالیت بی‌قید و شرط می‌دهند. این تحقیقات ثابت کرده است که حتی گوش کردن به سبک موسیقی (Jazz) نیز می‌تواند فعالیت آزاد ذهن را تقویت کند،‌ چرا که ذهن تمایل دارد تا روحیه‌ی آزاد هنری نوازندگان را در هنگام بداهه‌نوازی تقلید کند.

۴- اجرای سبک موسیقی جاز (Jazz) با رفتارهای رازآمیز بسیاری همراه است.

در واقع نوازندگان سبک موسیقی (Jazz) برای اجرای بهتر در طول سالیان مطرح شدن این سبک موسیقی،‌زبان علائم و نشانه‌های خاص خود را خلق کرده‌اند که با استفاده از حرکات اعضای بدن اجرا می‌شود. استفاده از این اشارات رمزآمیز در هنگام اجرا به نوازندگان کمک می‌کند تا هماهنگی خود را کاملا حفظ کنند و اجرایی هنرمندانه در سبک موسیقی (Jazz) به صحنه ببرند.

۵- همنوازی ساز پیانو یکی از رایج‌ترین قطعات در سبک موسیقی (Jazz) محسوب می‌شود.

بعد از گذشت چندین دهه از دوران طلایی سبک موسیقی (Jazz)،‌ همچنان ساز پیانو یکی از اجزای جدایی ناپذیر اجرای موسیقی بی‌کلام یا باکلام محسوب می‌شود و در مقایسه با سایر سازها،‌ چه در گروه سازهای زهی و چه در طبقه‌بندی سازهای کوبه‌ای هنوز هیچ سازی پیدا نشده است که همانند ساز پیانو قابلیت خلق قطعات شنیدنی از نت‌ها را در سبک موسیقی (Jazz) داشته باشد.

۶- سبک موسیقی جاز (Jazz) همچنان زنده و پرطرفدار و با قدرت به حیات هنری خود ادامه می‌دهد.

امروزه سبک موسیقی (Jazz) به لطف هنرمندانی همچون کندریک لامار دوباره در فهرست آهنگ‌های پرفروش هر ماه مجلات و سایت‌های موسیقی شنیده می‌شود و به لطف موسیقی‌های ترکیبی می‌توان از سبک‌هایی چون هیپ‌هاپ جاز،‌ هات جاز و یا ورلد جاز نام برد.

۷- سبک موسیقی (Jazz) یکی از ترکیبی‌ترین سبک‌های موسیقی به حساب می‌آید.

با توجه به اینکه سبک موسیقی (Jazz)،‌ سبکی آزاد و رها از قواعد دست و پاگیر به حساب می‌آید،‌در طول سالیان گذشته،‌ تغییرات شگرفی در نحوه‌ی اجاری قطعات این سبک موسیقی رخ داده است. به همین دلیل نیز امروزه بعد از گذشته چند دهه از معرفی سبک موسیقی (Jazz) به صحنه‌ی هنری شاهد هستیم که از پیوند درخت پربار سبک موسیقی (Jazz) با سایر سبک‌های موسیقی زیرمجموعه‌هایی چون bebop،‌ big band، Latin jazz،‌ gypsy jazz،‌ bossa nova jazz،‌ free jazz،‌ acid jazz و soul jazz.

۸- سبک موسیقی جز (Jazz)،‌ خلاقیت و آفرینش را در کار افزایش می‌دهد، از استرس و فشار روحی می‌کاهد و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.

گوش کردن به سبک موسیقی (Jazz) فرکانس‌های امواج مغز در طول ۴ تا ۸ هرتز را فعال می‌کند. این طول امواج دقیقا همان امواجی هستند که خلاقیت و آفرینش را در مغز هر فرد راهبری می‌کنند. این امواج به مغز کمک می‌کنند تا برای مشکلات هر روزه،‌ راه حل‌های تازه‌ای پیدا کنند. همان امواجی که ادای عبارت شیرین «یافتم»،‌«یافتم» را ساده‌تر می‌کنند.

بنا بر ادعای مقاله‌ای تحقیقاتی که در مجله‌ی تایم منتشر شده است،‌ سبک موسیقی (Jazz) همان تأثیر آرامش‌بخش را بر مغز انسان دارد که سکوت برای ذهن فراهم می‌کند. پژوهشگران معتقدند گوش دادن روزانه ۳۰ دقیقه به سبک موسیقی (Jazz) تأثیرات قابل توجهی در کارکرد بهتر سیستم ایمنی بدن بر جای می‌گذارد.

سخن پایانی

شما در این مقاله با سبک جاز آشنا شدید.همچنین از ویژگی ها و هنرمندان معروف آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود/

سوالات متداول