میکس و مسترینگ چیست؟ + برخی از اصطلاحات رایج میکس و مسترینگ

اگر معنی میکس و مسترینگ را نمی‌دانید و مقاله‌ یا آموزشی پیدا نکردید که به سادگی مباحث کلی و پایه آن را توضیح داده باشد، در آرتیست شو یک سری مقاله برای یادگیری میکس و مسترینگ حرفه‌ای آماده کرده‌ایم. در این سری مقاله مرحله به مرحله از تعریف میکس تا آشنایی با نرم افزارها و پلاگین های میکس و مستر و نحوه استفاده از آن‌ها را، فرا خواهید گرفت. امیدوارم حسابی تمرکز کنید چرا که قرار است واردِ دنیای میکس و مسترینگ شویم و با توضیحات خیلی ساده، همراه با مثال‌های تصویری، صوتی و ویدیویی بیشتر با این مرحله‌ی جذاب از ساخت موسیقی آشنا شویم. عنوان‌های سری مقاله های میکس و مسترینگ به شرح زیر است که اولین آن را در همین مقاله بررسی می‌کنیم.

---

فهرست مطالب

• میکس و مسترینگ چیست؟
• میکسینگ چیست؟
• مسترینگ چیست؟
• فرقِ میکس و مسترینگ چیست؟
• معرفی برخی از اصطلاحات رایج میکس و مسترینگ
• معرفی اصطلاحات کمپرسینگ
• معرفی نرم‌افزارهای میکس و مسترینگ
• سخن پایانی و سوالات متداول

---

میکس و مسترینگ چیست؟

میکس و مسترینگ آهنگ دو عملیاتی است که به صورت جداگانه انجام می‌شود و با استفاده از آن می‌توانیم به پروژه‌ی موسیقیِ خود نظم و یک‌پارچگی بیاوریم. در پروسه‌ی ساخت و تولید موسیقی، بعد از ایده‌پردازی و گذراندن مراحل آهنگسازی و تنظیم، به سراغ ضبط پروژه می‌رویم و هر کدام از لاین‌ها را ضبط می‌کنیم (لاین یا تِرَک به هر کدوم از صداهای موجود در آهنگ می‌گیم، مثل لاینِ گیتار، لاینِ وکال و …). اما کار همین‌جا به اتمام نمی‌رسد.

اگر آهنگی که ضبط کرده‌ایم را گوش کنیم، بی‌نظمی و آن‌بالانسیِ (Unbalance) زیادی بینِ لاین‌ها خواهیم داشت که گوش دادن به آن برای‌مان خوشایند نیست. طبیعی است. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سوگند خواننده کیست را بخوانید. همه‌ی لاین‌ها را نمی‌توان در یک سطح ضبط کرد و بعد از آن باید حتما یک نظم و تعادلی بینِ صداها ایجاد شود. باید صدایی که می‌شنویم دلنواز باشد و هر صدا در جای مناسبِ خود با بقیه‌ی صداها به خوبی شنیده‌شود.

میکسینگ چیست؟

میکس یعنی چه؟ اولین مرحله بعد از ضبط کردنِ صداهای آهنگ، میکسینگ است. همانطور که گفته شد، پس از ضبط کردنِ لاین‌ها، آهنگِ ما بسیار نامنظم است و داینامیکِ خوبی ندارد ( خلاصه همچی شلوغ پولوغه). هدفِ ما در این مرحله ابتدا منظم کردنِ لاین‌ها است. در مرحله‌ی میکس، قرار است همه‌ی لاین‌ها را برداریم و ایرادهای آن‌ها را برطرف کنیم.

بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: خوش صداترین خواننده های ایرانی زن

علاوه بر آن با هنر خود و با استفاده از پلاگین‌هایی که دراختیار داریم، با انجام پردازش‌ها و افکت‌ های متنوع روی لاین‌ها ، بهترین صدای ممکن را از آن‌ها بگیریم. درواقع لاین‌های ما حکم مصالح، و سخت‌افزار و نرم‌افزارهایی که برای میکسینگ استفاده می‌کنیم، حکمِ ابزارِ کارِ ما را دارند. همانطور که معمار برای چیدمانِ خود نیاز به یک طرح و ذوق هنری دارد، پروسه‌ی میکسینگ (Mixing) نیز، ترکیبی از هنر و دانش است. یعنی در عین این که ساختمان محکمی می‌سازیم باید به زیبایی آن نیز توجه کنیم.

مسترینگ چیست؟

مسترینگ یعنی چه؟ Mastering آخرین پروسه‌ی تولیدِ آهنگ است. درواقع در این مرحله ما بهترین صدای ممکن را از لاین‌ها در کنارِ هم خواهیم گرفت. در پروسه‌ی مسترینگ (Mastering)، نکته‌ی بااهمیت این است که همه‌ی صداها در کنارِ هم به بهترین شکلِ ممکن قرار گرفته باشند. مشخصا بعد از مرحله‌ی مسترینگ، پروژه آماده‌ی پخش می‌شود. پس باید تمامِ تلاشِ خود را انجام دهیم تا لاین‌ها از صدای ایده‌آل و باکیفیتی برخوردار باشند.

مسترینگ را به عنوان پولیش‌کاری و صیغل دادنِ مرحله‌ی آخر درنظر بگیرید. قرار است لاین‌ها در این مرحله‎‌ی پایانی بدرخشند و همه در کنارِ هم بهترین صدای ممکن را بدهند. از صدای اسپیکر مانیتورینگِ خود، تا اسپیکر کوچکِ موبایل‌ها و اسپیکرهای بزرگ و قویِ مهمانی‌ها. فرقی نمی‌کند، باید آهنگِ خود را برای همه‌ی سیستم‌های صوتی درنظر گرفته و آماده کنیم. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله خوانندگان آواز ایرانی را بخوانید.

اصطلاحِ مسترینگ برگرفته از واژه‌ی مستر کپی (Master Copy) است. همه‌ی نسخه‌های آهنگ، از کانال مسترینگ خروجی گرفته می‌شوند. حال این نسخه‌ها را می‌توان در قالبِ واینِل (Vinyl همون دیسک‌های گرامافون)، سی‌دی و دی‌وی‌دی یا در قالبِ سرویس‌های موسیقی مانند اسپاتیفای ، ساندکلود ی

فرقِ میکس و مسترینگ چیست؟

درست است که در مرحله‌ی میکس و مسترینگ از تکنیک‌ها، ابزارها و پلاگین‌های تقریبا مشترکی استفاده می‌شود و گاها گیج‌کننده است؛ اما فرق‌هایی بینِ دو مرحله‌ی میکسینگ و مسترینگ وجود دارد. ببینید، در مرحله‌ی میکسِ آهنگ، توجهِ ما به هر لاین به صورتِ فردی است؛ تا ایرادات آن گرفته شود و به تعادل برسد. درواقع در این مرحله مطمئن می‌شویم که هر لاین در جای مناسبِ خود قرار دارد. یک میکسِ خوب باعث می‌شود می‌شود به آسانی واردِ مرحله‌ی مسترینگ شویم.

بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: معرفی افراد معروف کُرد که ماندگار شدند

در مسترینگ چه کاری انجام می‌دهیم؟ حال مرحله‎‌ی مسترینگ را به عنوان کارواش درنظر بگیرید. می‌خواهیم اتوموبیل‌مان حسابی تمیز و براق شود. در مرحله‌ی مسترینگ ما لاین‌ها را با هم می‌شنویم، نه به صورتِ فردی؛ و سعی می‌کنیم برآیندِ این لاین‌ها بهترین صدای ممکن را به ما بدهد. تمیز، شفاف و گوش نواز…

معرفی برخی از اصطلاحات رایج میکس و مسترینگ

میکس و مسترینگ یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در آهنگسازی می‌باشد. دانستن اصطلاحات کاربردی و آشنایی نسبی با این اصطلاحات، به فرآیند یادگیری و حرفه‌ای‌تر شدن ما کمک بسیاری می‌کند. درباره انواع سبک های موسیقی ایرانی با مثال بیشتر بخوانید.

Aliasing

نوعی دیستورشن است که در طی فرآیند تبدیل a/d ایجاد می‌شود. زمانی‌که یک سیگنال آنالوگ حاوی فرکانس‌های بالاتر از نصف نرخ نمونه برداری است، ممکن است ناهنجاری و هارمونیک‌های ناخواسته در سیگنال اصلی ایجاد شوند. اگر این اتفاق افتاد، سیگنال خود را با استفاده از نرخ سمپل بهتر مثلا ۴۴.۱ کیلوهرتز یا بهتر مجددا رکورد کنید.

Attack

به سرعت رسیدن یک صدای خاص به پیک دامنه خود اطلاق می‌گردد. اگر صدای شما Attack نداشته باشد، شنیدن آن صدا در کنار صداهای دیگر ممکن است دشوار باشد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله خواننده های نوستالوژیک اهل ترکیه که در ایران محبوبند را بخوانید.

Balanced

به داشتن مقدار فرکانس‌های پایین مناسب به نسبت فرکانس‌های بالا و میدرنج گفته می‌شود.

• به داشتن ترکیب مناسب از صدای ساز در یک آهنگ گفته می‌شود.
• به دامنه نسبتا برابر در کانال‌های چپ و راست گفته می‌شود.

Balls

عمق و ضخامت صدا را Balls می‌گویند. اگر میکس یا المان میکس شما دارای Balls نباشد، سعی کنید فرکانس پایین یا low-mid را افزایش دهید.

Blend

زمانی‌که ۲ سیگنال با یکدیگر میکس می‌شوند تا یک صدا را تشکیل دهند.

Bottom

فرکانس‌های بیس، low end و booty.

Bright

هنگامی که یک سیگنال حاوی مقدار نابرابری از فرکانس‌های بالا باشد. این موضوع الزاما چیز بدی نیست، اگر نیاز دارید که میکس شما برایت تر باشد، کافی است فرکانس‌های بالا را افزایش دهید.

Clipping

نوعی دیستورشن است که در پیک‌های سیگنال صوتی ایجاد می‌شود. Clip هایی که با استفاده از تیوب‌های آنالوگ، تیپ و یکسری تجهیزات solid-state ایجاد می‌شوند را “soft clipping” می‌نامند. Clip ناشی از دامنه دیجیتال را نیز “hard clipping” می‌نامند.

Clean

1. وقتی یک صدا عاری از هرگونه دیستورشن باشد.
2. وقتی یک صدا بدون اعمال هیچ گونه افکت یا پردازشی باشد.

Crisp

گوش دادن به صدای clean با فرکانس‌های میدرنج زیاد.

Dark

صفتی که برای توصیف تن صداهای وینتیج استفاده می‌شود.

Dynamic-range ( دامنه داینامیک )

به محدوده صدایی بین نویز و اوج دامنه صدا گفته می‌شود. اگر میکس شما فاقد دامنه داینامیک باشد، ممکن است بیش از حد کامپوز یا محدود شده باشد. هنگام تنظیم لول‌ها از گوش‌های خود استفاده کنید تا داینامیک‌های مطلوب خود را پیدا کنید. معمولا با استفاده از مقیاس دسی بل محاسبه می‌شوند.

دامنه داینامیک میکس‌های رادیویی مدرن معمولا بین ۲ تا ۸ dBFS است.

Dry

معمولا به معنای بدون ریورب یا بدون افکت‌های مبتنی بر زمان است. اگر میکس یا المان میکس شما به عنوان “too dry” در نظر گرفته شده باشد، بهتر است افزایش ریورب یا اضافه کردن دیلی را امتحان کنید.

Fat

زمانی‌که صدا دارای مقدار کاملی از فرکانس‌های پایین کنترل بیش از حد نرمال باشد ( غالبا با استفاده از فشرده سازی یا دیلی ایجاد می‌شوند ).

Fidelity

کیفیت ضبط در مقایسه با نمونه اصلی را Fidelity می‌گویند. معمولا به ضبط های low-fi یا hi-fi تقسیم می‌شوند.

Flat

1. نت موسیقی که کمتر از حد انتظار باشد.
2. پاسخ فرکانسی معقول برای یک صدا یا سیستم صوتی.

Flutter

مقادیر فرکانسی بالا در پیچ یک شکل موج رکورد شده به دلیل تغییرات سریع پردازنده‌های میکس.

Full

زمانی‌که یک صدا یا میکس شامل تمامی فرکانس‌های ضروری باشد، به خصوص فرکانس‌های پایین.

Gain

1. کنترلی که در ورودی یک کانال برای تنظیم سطح ورودی اولیه قبل از هرگونه پردازشی استفاده می‌شود.
2. افزایش قدرت سیگنال صوتی که معمولا در دسی بل اندازه گیری می‌شود.

Lead

المانی در موسیقی که ملودی آهنگ را پخش می‌کند و می‌تواند ساز یا ووکال باشد.

Masking

زمانی‌که صداهای بلند باعث سخت شدن شنیدن صداهای نرم‌تر می‌شوند به اصطلاح Masking رخ می‌دهد.

Midrange

فرکانس‌های میانی که گوش نسبت به شنیدن آن‌ها حساس است. این فرکانس‌ها بین دامنه حدودا ۲۵۰ تا ۶۰۰۰ هرتز می‌باشند.

Muddy

زمانی‌که یک صدا آنبالانس، شامل تن صدای خفه و فاقد میدرنج یا فرکانس‌های بالا باشد. در صورتی که این اتفاق افتاد، صداها یا میکس را تا زمانی‌که شفاف‌تر شوند rebalance کنید.

PhaseDistortion

تغییر در صدا به خاطر تغییر فاز بین ۲ سیگنال یا بیشتر در یک میکس را PhaseDistortion می‌گویند.

Phasing

1. تغییر نامطلوب صدا اغلب به دلیل تاخیر در پردازش.
2. صدای افکت‌های ایجاد شده توسط تغییر فاز یک سیگنال میکس شده صوتی همراه با سیگنال اصلی.

Pumping

میزان نویز قابل توجه کمپرسور یا لیمیتر ( limiter ) هنگام تغییر ولوم. اگر Pumping برای شما مطلوب نیست، تنظیم attack و تنظیمات release کیفیت کار شما را بهتر می‌کند.

معرفی اصطلاحات کمپرسینگ

Attack

همان اولین اولین نقطه شروع صد یا مدت زمانی که پس از شروع صدا طول می‌کشد تا پردازشگر صدا شروع به کار کند، اشاره دارد. معمولاً در میلی ثانیه (ms) اندازه گیری می‌شود.

Compression

کاهش حجم خروجی سیگنال نسبت به حجم ورودی آن برای کاهش دامنه دینامیکی. اصولاً وقتی صدایی بلندتر از حد معین می‌شود، کمپرسور صدا را کم می‌کند. کمپرسور دینامیک را کنترل می‌کند تا سازگارتر شود.

Threshold

پارامتری از یک پردازنده صدا که به پردازنده می‌گوید تا زمانی که حجم صدای ورودی از حد تنظیم شده بیشتر نشود، وارد عمل نشود. به عنوان مثال، یک کمپرسور شروع به کم کردن صدا نمی‌کند تا زمانی که صدای ساز از آستانه تعیین شده توسط شما بلندتر شود.

Ratio

پارامتری از کمپرسور است که تعیین می‌کند کمپرسور با چه شدتی حجم صدا را کاهش می‌دهد. اگر نسبتی روی ۲:۱ تنظیم شود، به ازای هر ۲dB صدایی که از آستانه بالاتر می‌رود، ۱dB خارج می‌شود. اگر نسبت روی ۴:۱ تنظیم شود، به ازای هر ۴ دسی بل صدایی که از آستانه بالاتر می‌رود، ۱ دسی بل خارج می‌شود.

Release

چه مدت طول می‌کشد تا پردازشگر صدا پردازش صدا را متوقف کند. معمولا در میلی ثانیه (ms) اندازه گیری می‌شود. به عنوان مثال، اگر رهاسازی یک کمپرسور روی ۱۰۰ میلی‌ثانیه تنظیم شده باشد، کمپرسور ۱۰۰ میلی‌ثانیه پس از فعال شدن صدا، پردازش صدا را متوقف می‌کند.

Knee

کنترلی بر روی کمپرسور که میزان متغیر بودن شدت فشرده سازی را پس از عبور از آستانه تغییر می‌دهد. Knee “نرم” فشار را کمتر آشکار می‌کند، در حالی که Knee “سخت” کمپرسور را آشکارتر می‌کند.

Makeup gain

پارامتری که به شما امکان می‌دهد صدای خروجی یک پردازنده صدا را افزایش دهید که صدای ورودی را آرام‌تر شود. به عنوان مثال، یک کمپرسور صداها را ملایم‌تر می‌کند، بنابراین برای حفظ صدا در همان ولوم قبلی Makeup gain لازم است.

معرفی نرم‌افزارهای میکس و مسترینگ

امروزه نرم‌افزارها در همه‌ی زمینه‌ها، از جمله در زمینه‌ی موسیقی حرفِ اول را می‌زنند. تکنولوژی باعث شده تا ابزارهای کلاسیک و دستی نقش‌اشان کمتر و کمتر شود و جای خود را به نرم‌افزارهای دیجیتالی بدهند. می‌بینیم که بدونِ نیاز به نوازنده می‌توانیم صدای سازهای مختلف مانند پیانو، درامز، گیتار و … را در آهنگ‌های خود داشته باشیم.

نرم‌افزار میزبان یا DAW

در قسمتِ نرم‌ افزارهای آهنگسازی و میکس و مسترینگ، مهم‌ترینِ آن‌ها Digital Audio Workstation یا DAW است. تنها با نصبِ همین نرم‌افزارِمیزبان روی کامپیوترمان می‌توانیم نه تنها پروسه‌ی میکس و مسترینگ، بلکه آهنگسازی و تنظیم هم انجام دهیم؛ که بسیار راحت‌تر و فراهم‌تر نیز می‌باشد.

کمپانی‌های بزرگِ آهنگسازی نرم‌افزارهای میزبانِ مختلفی را روانه‌ی بازار کرده‌اند که می‌توانیم یکی از آن‌ها را انتخاب و روی سیستمِ کامپیوترمان نصب کنیم. ویژگیِ این نرم‌افزارها تقریبا شبیه به هم است و تفاوتِ اصلیِ آن‌ها بیشتر در رابطِ کاربریِ آن‌ها است. به طور کلی این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:

• تولید، طراحی و ویرایش صدا
• تنظیم و ساخت ملودی و آهنگ
• ضبط صدا
• پردازش صدا، میکسینگ و مسترینگ

شما نیز یکی از این‌نرم‌افزارها را انتخاب کرده و سعی کنید به همان دل ببندید و حسابی آن را بشناسید تا کار با آن نرم‌افزارِ میزبان برای‌تان راحت و راحت‌تر شود. محبوب‌ترین نرم افزارهای میزبان آهنگسازی و میکس و مسترینگ عبارت‌اند از:

• نرم افزار Cubase
• نرم افزار fl studio
• نرم افزار ableton
• نرم افزار studio one

سخن پایانی

شما در این مقاله با میکس و مسترینگ آشنا شدید. همچنین از اصطلاحات رایج آنها آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول