صنعت موسیقی و آهنگ سازی این روز ها رنگ و لعاب تازه ای نسبت به قدیم دارد و خیلی ها را به خود وابسته کرده است. در میان و در پشت صحه های همه ترانه هایی که هر روز به انتشار در می‌آید عوامل مختلفی همچون آهنگ سازان حرفه ای فعالیت می‌کنند. بهترین آهنگساز ایران نیز در میان آهنگ سازان حرفه ای را می‌توان شناخت. البته این شناخت بیشتر توسط موسیقی دوستان صورت می‌گیرد. در این پست قصد داریم ۷ تا از محبوب‌ترین آهنگسازان ایرانی را به همراه چندین آثار بزرگشان به شما عزیزان معرفی کنیم.
فهرست مطالب
آهنگسازی پاپ ایرانی در بازه ۱۹۵۰ تا ۲۰۰۰ میلادی کدامند؟
یکی از اصلی‌ترین مراحل، آهنگسازی است. اکثر ایده‌های ساخت آهنگ از همین مرحله آغاز می‌شود. آهنگساز با دانش و هنر خود ایده‌های مختلفی برای ساخت موسیقی می‌دهد و با همکاری با هنرمندان دیگر یک آهنگ کامل ساخته می‌شود. یکی از دوره‌های طلایی آهنگسازی پاپ در ایران، سال‌های ۱۹۵۰ تا ۲۰۰۰ میلادی است. اوج هنر و شکوفایی آهنگسازهای پاپ و دیگر هنرمندان موسیقی، مانند خواننده‌ها و تنظیم کننده را در آهنگ‌هایی که در این بازه ساخته شده، می‌بینیم. در ادامه ۷ تا از آهنگسازان محبوب و تاثیرگذار در موسیقی پاپ ایرانی را به شما معرفی می‌کنیم.
۱- فرید زلاند
فرید زُلاند متولد ۹ مرداد ماه ۱۳۳۴ در کابل افغانستان است. این هنرمند بزرگ که اصالت افغانستانی دارد یکی از پر کارترین و صاحب‌نام‌ترین آهنگسازان تاریخ موسیقی ایران به حساب می‌آید. فرید زلاند برای خواننده‌های بزرگی در ایران از جمله داریوش، معین، هایده، مسهتی، منوچهر سخابی و … آهنگسازی کرده است. فرید آهنگسازی را از پدرش جلیل زلاند که او نیز آهنگساز بود یاد گرفت. فرید زلاند با مهاجرت به ایران و تحصیل در هنرستان عالی موسیقی شروع به تحصیل در رشته نوازندگی پیانو کرد؛ اما پس از گذشت یک سال تصمیم گرفت رشته خود را از نوازندگی پیانو به آهنگسازی تغییر دهد.
- بیشتر بخوانید: تفاوت موسیقی کلاسیک و پاپ چیست؟
فریدزلاند اولین آهنگ خود را در سن ۲۰ سالگی با ترانه‌ی آقای اردلان سرفراز و خوانندی ستار آغاز کرد. فرید زلاند با ترانه‌های زیبای اردلان سرفراز کار خود را ادامه داد و با ملودی‌های زیبای خود که ترکیبی از موسیقی ایرانی و پاپ غربی است، آهنگ‌های ماندگاری ساخت که بعضی از آنها را برای شما انتخاب کردیم.
- هزار و یک شب از ابی
- نون و پنیر و سبزی از داریوش
- شانه‌هایت از هایده
- خالق از معین
۲- اسفندیار منفرد زاده
استاد اسفندیار منفردزاده متولد ۲۴ اسفند ۱۳۱۹ یکی از آهنگسازان نامی ایران است. اگر اهل فیلم و سینما باشید آثار زیبای استاد منفردزاده را در فیلم‌هایی مثل گوزن‌ها، خداحافظ رفیق، رضا موتوری و … شنیده‌اید. وی با کارگردان‌های بزرگ ایرانی همچون بهرام بیضایی و مسعود کیمیایی کار کرده است و شاید بتوان معروف‌ترین موسیقی فیلم ساخته شده توسط این هنرمند بزرگ را موسیقی فیلم “قیصر” نامید.
علاوه‌بر موسیقی فیلم آقای منفردزاده با خوانندگان بزرگی همچون فرهاد، ابی و خانم گوگوش نیز همکاری داشته است. بعضی از معروف‌ترین آثار آقای اسفندیار منفردزاده:
- مرد تنها از فرهاد
- جمعه از فرهاد
- تنگنا از فریدون فروغی
- طلوع کن از ابی
۳- علی حسین بیات
علی حسین بیات معروف به بابک بیات یکی از تنظیم‌کننده‌ها و نوازندگان و آهنگسازان فیلم موفق ایران است. بابک بیات در ۲۳ خرداد ۱۳۲۵ متولد شد و درسال ۱۳۸۵ چشم از دنیا گشود. ایشان به مدت ۸ سال در دانشگاه‌های تهران به تدریس موسیقی نیز پرداختند. بابک بیات استاد خوانندگانی همچون نیما مسیحا، محمد اصفهانی و مانی رهنما نیز بوده است. اولین کار سینمایی استاد بابک بیات در سال ۱۳۴۹ با فیلم “حسن کچل” به کارگردانی علی حاتمی آغاز شد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بزرگان موسیقی‌کلاسیک را بخوانید.
همکاری وی با شاعر و ترانه‌سرای بزرگ ایران ایرج جنتی عطایی و خوانندگان بزرگی همچون داریوش، ابی، عارف و گوگوش منجر به خلق آثاری ماندگار در تاریخ موسیقی ایران شد. بعضی از محبوب‌ترین آثار استاد بابک بیات عبارت‌اند از:
- عارف غریبه (ای خدا)
- شهر غم از داریوش
- سایه از ابی
- کتیبه از گوگوش
۴- واروژ هاخباندیان
واروژ هاخباندیان با نام هنری واروژان موسیقی‌دان، آهنگساز و تنظیم کننده بزرگ ایران است که اصالت ارمنی دارد. واروژان متولد ۱۳ آذر ۱۳۱۵ در قزوین است و در سال ۱۳۵۶ چشم از جهان گشود. واروژان از بنیان‌گذاران موسیقی پاپ ایرانی و معروف به “پدر ترانه سازی نوین ایران” است. به احتمال زیاد آثار زیبای واروژان که با همکاری خوانندگان بزرگمان همچون گوگوش، داریوش و ابی ساخته شده، شنیده‌اید. همینطور تنظیم بعضی از آهنگ‌های معروف مثل “جمعه” از فرهاد و “دو پنجره” از گوگوش را نیز انجام داده است.
واروژان بی‌شک یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های موسیقی پاپ ایران است. آهنگ‌های زیبا و متفاوت وی همچنان فراموش نشدنی است. بعضی از آثار محبوبی که آقای واروژان آهنگساز آنها بوده را با هم ببینیم:
- پوست شیر از ابی
- بوی گندوم از داریوش
- همسفر از گوگوش
- پل از گوگوش
- رقص برگ‌ها از عارف
۵- صادق نوجوکی
صادق نوجوکی موسیقی‌دان، آهنگساز و تنظیم کننده نامی ایران است که در ۲۲ بهمن سال ۱۳۲۹ متولد شد. صادق نوجوکی نوازنده پیانو و رهبر ارکستر موسیقی کلاسیک نیز می‌باشد. صادق‌نوجوکی از اولین هنرمندانی بود که در آثار خود از ترکیب موسیقی کلاسیک و پاپ غربی با موسیقی ایرانی استفاده کرد تا دست به خلق آثار خلاقانه و به‌یادماندنی ببرد. صادق‌نوجوکی از پیشگامان استفاده از ارکستر زهی در موسیقی پاپ ایران به حساب می‌آید. از دلایل موفقیت صادق نوجوکی تحصیلات وی در مقطع فوق لیسانس موسیقی است. به گفته صادق نوجوکی دانش ریاضی کمک زیادی در موفق بودن وی در آهنگسازی کرده است.
- بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: نقش کیبوردیست و پیانیست در گروه موسیقی چیست؟
آقای نوجوکی با خوانندگان مطرحی همچون هایده، ستار، مارتیک، معین و ابی همکاری داشته است. بعضی از آثار محبوب وی را با هم ببینیم.
- شب عشق از هایده
- عروسک جون از هایده
- بهار از مارتیک
- دلپوش از ابی
۶- حسن شماعی زاده
حسن‌شماعی زاده یکی از فعال‌ترین و تاثیرگذارترین آهگسازان ایرانی است. حسن شماعی زاده نوازنده، تنظیم کننده و خواننده نیز می‌باشد و احتمال آن بسیار کم است کسانی که به موسیقی ایرانی علاقه‌مند هستند نام وی را نشنیده باشند. حسن شماعی زاده متولد ۱ آذر ۱۳۲۱ است که در اصفهان به دنیا آمد. حسن‌شماعی زاده مدتی به عنوان نوازنده ساکسیفون با گروه بلک کتس همکاری داشت. اما پس ساخت چند اثر و کسب موفقیت در آهنگسازی شروع به همکاری با خوانندگان معروفی همچون گوگوش، عارف، فرهاد، رامش، ابی و … کرد.
صدای گوگوش، ترانه‌های اردلان سرفراز با آهنگسازی و ملودی‌های زیبای حسن‌شماعی زاده (و گاها تنظیم واروژان) باعث خلق آثار زیبا و دلنشینی همچون مرداب، غریب آشنا و کویر شد که از آثار ماندگار آهنگ‌های پاپ ایرانی به حساب می‌آیند. حسن شماعی‌زاده هم‌اکنون در لوس‌آنجلس زندگی می‌کند. شماعی‌زاده به هر دو روش یعنی: آهنگسازی روی ترانه و ابتدا ساخت ملودی و سپس گذاشتن ترانه روی آن کار کرده‌است؛ به گفته وی اگر ترانه و اشعاری که به دستش می‌رسند مناسب باشد، روی آنها آهنگ می‌سازد، در غیر این صورت ابتدا ملودی می‌سازد و سپس رویش ترانه ساخته می‌شود. خود شماعی‌زاده معتقد است بیشتر کارهای محبوب وی ابتدا آهنگسازی شده و بعد ترانه‌سرا روی آنها ترانه ساخته‌است.
بعضی از آثار محبوبی که حسن شماعی زاده آنگساز آن بوده را با هم ببینیم:
- مرداب از گوگوش (خود آقای شماعی‌زاده هم خونده)
- شکار از ابی
- پنجره از معین
- زندگی سلام از هایده
۷- جهانبخش پازوکی
آقای جهانبخش پازوکی متولد ۴ خرداد ۱۳۱۶ در شیراز یکی دیگر از آهنگسازان محبوب ایران است. آقای پازوکی موسیقی را نزد اساتیدی مثل جلیل شهناز یاد گرفت و از ۲۳ سالگی آهنگسازی و تنظیم را به طور جدی شروع کرد. نکته‌ای که جهانبخش پازوکی را از دیگر آهنگسازها متمایز می‌کند این است که آقای پازوکی همراه آهنگسازی، ترانه‌سرایی نیز می‌کرده است. خلاقیت و نوآوری، ریتم مناسب، تنوع ملودی‌ها، بافت‌های هارمونیک ساده، لحن زیبا و انتخاب صداهای مناسب، عدم یک نواختی در محتوای ترانه‌ها، احساس ظرافت و … بعضی از ویژگی‌های این هنرمند نامی ایران است.
جهان بخش پازوکی می‌گوید: آنچه ساخته و می‌سازم از احساساتم مایه می‌گیرد و از آنچه که در زندگی انسان‌ها می‌گذرد، در عاشقانه ترین ترانه‌هایم حرف و پیام خود را رسانده‌ام. همیشه در میان مردم بوده‌ام، درد و غم و شادی و ناامیدی و شکستشان را لمس و در آثارم منعکس کردم.
بعضی از آثار زیبای آقای پازوکی را در لیست زیر ببینید:
- گل گلخونه از عارف
- لب دریا از رامش
- خداحافظ از هایده
- ماهیگیر از مازیار
سخن پایانی
شما در این مقاله با محبوب‌ترین آهنگسازان پاپ کلاسیک موسیقی ایران آشنا شدید. همچنین از آهنگ های ماندگار آنها آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
در میان آهنگ سازان ایرانی افراد بسیاری هستند که از کارشان می‌شود فهمید که واقعاً وابسته به حرفه ای هستند که در آن فعالیت می‌کنند. چرا که بهترین آهنگ ها را می‌سازند و با انواع ساز و آلات موسیقی آشنا هستند. این افراد همیشه روحیه دلگرمی به خوانندگان و دیگر عوامل اجرایی در پشت صحنه ترانه ها می‌دهند.
افراد این شغل یا حرفه با اجرا در ترانه ها کمک شایانی به کار خواننده ها می‌کنند.
