موسیقی یکی از هفت هنر است که توانسته به تمام اجزای زندگی بشر رسوخ کند. سکوت، صدا و ریتم در کنار هم توانسته‌اند آواهایی را بیافرینند که برای درک بهتر هرآنچه در ذهن و قلب انسان می‌گذرد کارآمد است و می‌تواند روح را جلا دهد. این هنر هم مانند هر چیز دیگری در طول قرن‌ها صیقل‌خورده و به دست اساتید بزرگ این هنر به کمال رسیده است. چه بخواهید سازهای رایج مانند پیانو و ویولن را بنوازید و چه بخواهید ساز و آوازی که می‌شنوید را بهتر درک کنید خوب است که در این زمینه مطالعه کنید و از کتاب تئوری موسیقی را یاد بگیرید.
بهترین کتاب‌های موسیقی درباره‌ی موضوعات مختلف از تاریخچه و اطلاعات بنیادین درباره‌ی موسیقی تا آموزش گیتار و سایر سازها در بازار کتاب ایران منتشر شده‌اند و هرکسی می‌تواند باتوجه‌به علایقش از میان آن‌ها انتخاب کند اما پیش از آنکه به سراغ معرفی کتاب برویم اجازه دهید به این سؤال پاسخ دهیم که چرا یادگیری موسیقی مهم است.
فهرست مطالب
چرا موسیقی یاد بگیریم؟
حتماً شنیده‌اید که می‌گویند یادگیری موسیقی مفید است و حتی روان‌شناسان زیادی توصیه می‌کنند که اجازه دهید بچه‌ها از سن کم یک ساز یاد بگیرند اما این موضوع چه اهمیتی دارد و موسیقی چه کمکی می‌تواند به ذهن و روح افراد کند؟
نوازندگی می‌تواند ذهن را آرام‌تر کند و در کاهش استرس تأثیر زیادی دارد. به‌علاوه توانایی نواختن، ذهن را تمرین می‌دهد و قدرت تحلیل آن را بالا می‌برد. همچنین ذهن را منظم‌تر کند و باعث تقویت حافظه می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله آموزش تئوری موسیقی و هارمونی را بخوانید. ضمناً اگر می‌خواهید شکیبایی را به کودکانتان بیاموزید موسیقی انتخاب خوبی است. زیرا برای نواختن یک قطعه ساعت‌ها تمرین و تمرکز نیاز است و همین موضوع در سایر بخش‌های زندگی فرد مؤثر خواهد بود.
معرفی بهترین کتاب‌های آموزش موسیقی
در ادامه‌ی این مطلب تعدادی از کتاب‌هایی که به کمک آن‌ها میتوانید تئوری موسیقی ایرانی و بین‌المللی را یاد بگیرید و مبانی سازهای مختلف را هم آموزش ببینید را معرفی خواهید کرد:
۱. کتاب تئوری موسیقی مصطفی کمال پورتراب
اگر به دنبال جامع‌ترین و بهترین کتاب تئوری موسیقی هستید که به یاری آن الفبای موسیقی را به زبانی ساده و روان یاد بگیرید، بی شک این کتاب می‌تواند انتخاب بسیار مناسبی باشد. کتاب مبانی موسیقی نوشته استاد مصطفی کمال پورتراب، از اساتید بنام ایرانی و عضو هیئت موسس و نائب رئیس خانه موسیقی ایران، است که همواره مورد تائید آموزشگاه‌هاست. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله تمرین نت خوانی را بخوانید. در این کتاب، مفاهیم و مبانی موسیقی از سطح مبتدی و به صورت کاربردی آموزش داده شده استو از دیگر آثار گرانبهای استاد مصطفی کمال پورتراب می‌توان به کتاب آهنگ‌های برگزیده برای پیانو و کتاب مقدمه‌ای بر مبانی آهنگسازی اشاره کرد. (برای دانلود کتاب تئوری موسیقی کمال پورتراب pdf اینجا کلیک کنید).
۲. کتاب تئوری بنیادی موسیقی پرویز منصوری
در بخش ابتدایی این کتاب، درباره تئوری موسیقی سنتی، قواعد نت‌ها و نت نویسی توضیحات جامعی ارائه شده و سپس به مباحث پیشرفته‌تر مبانی موسیقی، نشانه‌های تخصصی در موسیقی و فیزیک صوت پرداخته می‌شود. همچنین مثال‌ها و تمرین‌هایی که در بخش‌های گوناگون این کتاب قرار داده شده‌اند، به شما در درک بهتر مبانی کمک شایانی می‌کند.
کتاب تئوری بنیادی موسیقی پرویز منصوریاین کتاب در سال ۱۳۷۱ به عنوان کتاب سال انتخاب شد و همواره به عنوان یکی از بهترین کتاب های آموزش تئوری موسیقی شناخته می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله آموزش کامل تئوری موسیقی را بخوانید. یکی از نکاتی که هنگام خرید این کتاب باید به آن توجه کنید، شیوه بیان مطالب است. نوع قلم نویسنده کمی سنگین است و به همین دلیل امکان دارد درک مطالب مطرح شده برای کودکان و نوجوانان اندکی دشوار باشد.
۳. کتاب تئوری بنیادی موسیقی کلنل علینقی وزیری
علینقی وزیری به‌عنوان اولین ایرانی‌ای که موسیقی را به شکل آکادمیک، در فرانسه و آلمان یاد گرفت شناخته می‌شود. او از پیشگامان آهنگسازی در ایران است و توانست موسیقی سنتی ایرانی را متحول کند. وزیری بین سال‌های ۱۲۶۵ تا ۱۳۵۸ زندگی می‌کرد و به‌خاطر ابداع علامات موسیقی عرضی سری و کرن شناخته می‌شود.
کلنل وزیری استاد بسیاری از استادان موسیقی ایران از جمله ابوالحسن صبا و حشمت سنجری بود و چندین اثر مختلف هم در این حوزه تألیف کرده است. کتاب تئوری موسیقی یا موسیقی نظری، مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین اثر این نویسنده است که در آن به تئوری موسیقی ایرانی و همچنین موسیقی کلاسیک پرداخته شده است. با اینکه تقریباً صدسال از اولین انتشار این کتاب می‌گذرد همچنان ارزش و اعتبار ستودنی‌ای دارد و آن را اولین کتابی می‌دانند که درباره‌ی نظریه‌ی موسیقی ایران صحبت کرده است. این کتاب تقریباً ۴۰۰ صفحه است و سه موضوع قواعد نت، موسیقی ایرانی و موسیقی غربی به شکل جداگانه در آن بررسی شده‌اند.
این کتاب به عنوان اولین و بهترین کتاب تئوری موسیقی ایرانی و غربی شهرت دارد و برای نخستین بار در سال ۱۳۷۱ به چاپ رسید. از ویژگی‌های برجسته آن می‌توان به آموزش مفاهیم و مبانی موسیقی با زبانی ساده، به همراه پرسش و پاسخ‌های کاربردی و در سه بخش زیر اشاره کرد:
- قواعد نت
- آواز شناسی
- موسیقی نظری مغربی
۴. کتاب تئوری موسیقی دامیز اثر مایکل پیلوفر
کتاب تئوری موسیقی for dummies اثر مایکل پیلوفر یکی از نمونه‌های بهترین کتاب های موسیقی است که هم برای هنرجویان مبتدی و هم نوازندگان حرفه‌ای بسیار کاربردی خواهد بود. در سه بخش نخست این کتاب، ابتدا توضیحات جامعی در زمینه مقدمه تئوری موسیقی، نت‌ها، بیان حالت‌های موسیقیایی به وسیله فرم و تمپو و… ارائه می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله موسیقی سنتی چیست را بخوانید. بخش چهارم کتاب در طی ده گام متوالی، شما را با اطلاعات عمومی درباره موسیقی آشنا می‌کند و بخش پنجم آن نیز شامل ضمیمه و واژه‌نامه است. با مطالعه این کتاب میتوانید به اطلاعات بسیار کاملی دست یابید که روند یادگیری ساز را برای شما بسیار آسان‌تر می‌کند. (برای دریافت کتاب صوتی تئوری موسیقی دامیز، اینجا کلیک کنید)
۵. کتاب موسیقی محسن الهامیان
پیش از شروع یادگیری هر سازی، ابتدا نیاز است تا با مفاهیم پایه‌ای ریتم، ملودی، آکوردشناسی و اصطلاحات موسیقی آشنا شوید. این کتاب یکی دیگر از نمونه‌های بهترین کتاب برای یادگیری تئوری موسیقی می‌باشد که تمام این مفاهیم را با زبانی ساده و شیوا برای هنرجویان مبتدی توضیح داده است و به کمک تمرین‌هایی که در پایان هر فصل گنجانده شده، این امکان را برای هنرجو فراهم می‌آورد تا میزان یادگیری و پیشرفت خود را مورد سنجش قرار دهد. همچنین در این کتاب، آموزش فواصل و هارمونی نیز قرار داده شده است. (برای خرید این کتاب، اینجا کلیک کنید).
۶. کتاب تئوری برای کودکان نوشته لینا نگ
اگر به دنبالی کتاب آموزش تئوری موسیقی برای فرزند خردسال خود هستید، ما به شما کتاب مبانی موسیقی برای کودکان نوشته لینا نگ را پیشنهاد می‌کنیم. این کتاب با زبانی بسیار ساده و جذاب مبانی موسیقی را برای کودکان شرح می‌دهد و از جمله منابعی است که کودکان با آن ارتباط می‌گیرند. (برای خرید این کتاب، اینجا کلیک کنید)
کتاب تئوری موسیقی برای کودکان نوشته لینا نگدر نظر داشته باشید که امکان دارد کودکان حوصله مطالعه کتاب و یا گوش دادن به آن را نداشته باشند. در چنین مواردی بهتر است به فرزند خود سخت‌گیری نکنید زیرا امکان دارد از میزان علاقه او به موسیقی کاسته شود. پیشنهاد می‌کنیم با استاد موسیقی کودک خود صحبت نمائید تا تئوری موسیقی را آرام آرام به او بیاموزد.
۷. کتاب ردیف عبدالله میرزا اثر داریوش طلایی
یکی از مشهورترین نوازندگان ایرانی در عهده قاجار میرزا عبدالله فراهانی است که در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه می‌زیست. ساز تخصصی او تار و سه‌تار بود و شاگردان بی‌شماری داشت. میرزا عبدالله مبدع ردیفی است که به نام ردیف عبدالله میرزا شناخته می‌شود. نورعلی برومند از شاگردان او راوی این ردیف است. داریوش طلایی در کتاب ردیف عبدالله میرزا این روایت را روی کاغذ آورده است. ردیف عبدالله میرزا یکی از بهترین کتاب‌ها برای شناخت فرم موسیقی ایرانی است و دانستن اطلاعات آن برای کسی که می‌خواهد به طور تخصصی در این حوزه کار کند ضروری است.
۸. کتاب تئوری پرورده با عشق اثر شینجی سوزوکی
شینجی سوزوکی، موسیقی دان بزرگ قرن نوزدهم و مبدع روش سوزوکی در آموزش موسیقی است. او علاوه بر موسیقیدان به‌عنوان فیلسوف و معلم اثرگذار هم شناخته می‌شود. پدر او ویولن ساز بود و همین زندگی شینجی را با موسیقی عجین کرد و باعث شد بعدها سر از برلین در بیاورند و کنار بزرگترین اساتید این شهر هم چیزهای زیادی بیاموزد. شینجی سوزوکی افتخارات زیادی از جمله چندین دکترای افتخاری موسیقی از نقاط مختلف جهان و نامزدی جایزه جهانی صلح را در کارنامه دارد. آکادمی موسیقی او در ژاپن شهرت جهانی دارد و نوازندگان شناخته شده‌ای در آن تربیت شده‌اند.
مهم‌ترین کتابی که از این نویسنده و موسیقی دان مشهور به‌جامانده است کتاب پرورده با عشق است. این کتاب بیش از آنکه درباره‌ی موسیقی باشد درباره‌ی معلمی و روش تدریس است. سوزوکی در این کتاب از تجربیاتش به‌عنوان یک معلم در مسیر پروراندن شاگردانش گفته است، چه آن‌هایی که از روز اول استعدادی ذاتی از خود نشان داده‌اند و چه آن‌هایی که به ممارست بیشتری برای رسیدن به نتیجه نیاز داشته‌اند. او مبدع روشی نو در تدریس است و در این کتاب میتوانید آن را با تمام وجود احساس کنید.
۹. مبانی نظری موسیقی ایرانی اثر جمعی از نویسندگان
یکی از کتاب‌های مهمی که در سال‌های اخیر در حوزه‌ی موسیقی منتشر شده است، مبانی نظری موسیقی ایرانی است که به کوشش جمعی از متخصصان موسیقی مانند حسین علیزاده، هومان اسعدی، مینا افتاده، علی بیانی، مصطفی کمال پورتراب و ساسان فاطمی نوشته شده است. علیزاده از موسیقی‌دانان، پژوهشگران و نوازندگان چیره‌دست ایرانی است که در سطح جهان شناخته می‌شود، هومان اسعدی دیگر نویسنده‌ی این کتاب از پژوهشگران شناخته‌شده‌ی ایرانی و ثبت‌کننده‌ی ردیف موسیقی ایرانی در یونسکو است و مصطفی پورتراب هم یکی از شناخته‌شده‌ترین آهنگسازان ایرانی و نویسنده کتاب تئوری موسیقی است. مطالب کتاب مبانی نظری موسیقی ایرانی از گردهمایی و هم‌اندیشی این افراد و سایر نویسندگانی که نامشان در بالا آمد نوشته شده و به یکی از منابع ارزشمند موسیقی کلاسیک در ایران تبدیل شده است. نگارش این کتاب چیزی حدود یک سال به طول انجامید.
۱۰. کتاب تئوری هارمونی اثر والتر پیستون
والتر پیستون یکی از آهنگسازان بزرگ قرن بیستم است. این موسیقیدان آمریکایی برنده‌ی جایزه‌هایی مانند جایزه پولیتزر در موسیقی و جایزه‌ی گوگنهایم است و سال‌ها به‌عنوان رهبر اکستر ایالات متحده آمریکا فعالیت می‌کرد. ویولن و پیانو سازهای تخصصی این موسیقیدان تحصیل‌کرده‌ی هاروارد بودند.
کتاب هارمونی از این نویسنده اولین‌بار سال ۱۹۴۱ منتشر شد. این کتاب آموزشی سال‌هاست در سراسر جهان چاپ می‌شود و تا امروز چندین بار از سوی نویسنده و پس از آن سایر متخصصان بازنگری شده است. در آخرین بازبینی این کتاب، مطالبی حذف و اضافه شده‌اند که این کتاب را به یکی از مراجع مهم موسیقی تبدیل کرده است. در این کتاب درباره‌ی هارمونی‌های قرن هجدهم و نوزدهم و چگونگی به‌کارگیری آن‌ها صحبت شده است و تمرین‌های کارآمدی هم طراحی شده‌اند که می‌توانند مهارت خواننده را تا حد زیادی افزایش دهند.
۱۱. سرگذشت موسیقی راک، تحول فرهنگی به لحاظ زیبایی‌شناسی و عناصر اجتماعی اثر پیتر ویک
پیتر ویک موسیقیدان آلمانی است که به‌عنوان استاد دانشگاه هامبولت در برلین فعالیت می‌کند. او مدرک دکترایش را در زمینه زیبایی‌شناسی و جامعه‌شناسی موسیقی راک دریافت کرد و سال‌ها در کانادا پژوهش می‌کرد. او همچنان گاهی در ارکستر سمفونیک برلین به‌عنوان نوازنده ظاهر می‌شود.
یکی از آثار شناخته‌شده‌ی ویک کتاب سرگذشت موسیقی راک است که انتشارات دانشگاه کمبریج آن را منتشر کرده است. در این کتاب جالب و خواندنی پیتر ویک نگاهی بسیار جدی به موزیک راک که در دسته‌ی موزیک‌های عامه‌پسند قرار می‌گیرد انداخته و از اثرات آن سخن گفته است. او از الویس پریسلی و بیتلز شروع می‌کند و تا امروز پیش می‌آید. این کتاب برای دانشجویان تاریخ موسیقی، پژوهشگران فرهنگ عامه و فعالان حوزه‌های مطالعات رسانه‌ای کتاب بسیار مهمی است.
نتیجه گیری
یادگیری مبانی موسیقی یکی از گام‌های اساسی است که باید پیش از شروع یادگیری سازهای گوناگون مورد توجه قرار گیرد. به همین منظور استفاده از کتاب‌های آموزش مبانی موسیقی می‌تواند بسیار راهگشا باشد. در این مقاله شما را با برخی از نمونه‌های بهترین کتاب تئوری موسیقی آشنا کردیم تا بتوانید با انتخاب مناسب‌ترین گزینه، درک کاملی از مبانی موسیقی به دست آورید.
سخن پایانی
شما در این مقاله با بهترین کتاب آموزش تئوری موسیقی و مبانی موسیقی آشنا شدید.همچنین از نکات و آموزش آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط جواب داده شود.
سوالات متداول
از جمله منابع و نمونه‌های بهترین کتاب برای تئوری موسیقی ایرانی می‌توان به کتاب تئوری موسیقی مصطفی کمال پورتراب، کتاب تئوری بنیادی موسیقی پرویز منصوری و همچنین کتاب مبانی موسیقی کلنل علینقی وزیری اشاره کرد.
اگر به دنبال جزوه تئوری موسیقی هستید که مفاهیم و مبانی موسیقی را به زبانی ساده و شیوا توضیح داده باشد، ما به شما کتاب تئوری موسیقی کمال پورتراب، کتاب تئوری موسیقی کلنل علینقی وزیری و همچنین کتاب تئوری موسیقی محسن الهامیان را پیشنهاد می‌کنیم.
